O poeta ultramarino

Corren no Occidente tempos shakespearianos (pola traxedia, non pola altura da súa literatura). Falamos dun Shakespeare cutre, ao que lle restamos a épica, a poesía e os grandes parágrafos, e deixamos só coas traizóns, as envexas, as navalladas, os velenos verquidos na noite. Occidente, sempre tan sobrado de si mesmo, é hoxe coma aquel gato do poema de Bukowski que pasaba e se sacudía a Shakespeare do lombo.
E precisamente no medio e medio deste 2011 pasado por un Shakespeare de saldo, cando xa ninguén arredor de nós agardaba xestos desta natureza, asistimos asombrados a un acto de xustiza poética. A culpable, como moitas outras veces desde 1963, é a Real Academia Galega, que decide (vaia paradoxo) aparcar as pompas e as circunstancias e poñer no cartel do 17 de maio a fotografía de Lois Pereiro, a imaxe retratada, por exemplo, polos mestres Vari Caramés ou Manuel Vilariño, que fixaron na nosa memoria a estampa en branco e negro do poeta.
Hai quen, confundindo a literatura co sistema métrico decimal, aínda cre que o tamaño si importa, e que Lois, con dous únicos títulos publicados en vida, non merecía, unha vez contabilizados os seus versos ao peso, estar no selecto club do 17 de maio.
Talvez habería que lembrarlles aos agrimensores da palabra, que taxan a poesía en ferrados de caracteres, que bastarían, non dous libros, senón dous poemas -quizais só un: Acróstico– para festexar o noso idioma baixo a sombra protectora de Pereiro. É absurdo entrar no xogo simplificador das comparacións e clasificacións de autores, como se a cultura fose un hit parade ou un campionato da regularidade. A auténtica literatura é xusto todo o contrario á regularidade: fascínanos por irregular, por única, porque non encaixa en canons, xéneros, patróns, escolas ou etiquetas precociñadas.
E Lois Pereiro, que se asomou ás fronteiras do abismo para compoñer versos coa trama da súa propia vida, conmociónanos en Poesía última de amor e enfermidade ou en Conversa ultramarina porque aí está a Galicia contemporánea: nas paisaxes urbanas, nas músicas, nas citas de Handke ou Bernhard que aínda latexan entre nós. Como a súa sombra de poeta ultramarino, salvada das correntes do tempo entre as siluetas de fume do Borrazás.