Pasei a mañá do domingo sentado nunha butaca detrás do ventanal do estudio, coa chuvia peteirando nos cristais como un paxaro amigo, lendo un ensaio sobre o poeta Paul Valéry. Este home viviu toda a súa vida perturbado por un suceso que lle ocorreu no ano 1891, un día que paseaba sen rumbo fixo por unha rúa de Montpellier. De pronto viu unha muller fermosa, nova e descoñecida, da que quedou loucamente enamorado. Nunca lle dixo nada, nunca se coñeceron persoalmente, nunca soubo ela que tiña espertado aquela paixón nun dos poetas máis importantes deste século. Cruzáronse moitas veces na rúa, pero o amor soamente o sabía el.
Desta catalá, só sabemos que se chamaba Mme. de R. Polo menos esa é a maneira como Valéry se refire a ela nas cartas que lle escribiu a algúns amigos e nas notas que dedicou a recordala. Se facemos caso do que o poeta nos ten contado, a súa carreira literaria, o seu pensamento, a súa existencia total, quedaron marcados para sempre por aquel encontro azaroso ocorrido cando tiña vinte anos.
O autor do ensaio que estiven lendo detrás dos cristais amosaba a súa decepción por non saber nada máis desta muller, a non ser que estaba casada, que montaba a cabalo e que Valéry a volveu atopar anos despois, novamente sen dirixirse a ela, nunha rúa de París. Compréndese a curiosidade do ensaísta, pero resulta mellor así. Quero dicir que o coñecemento biográfico desta señora non engadiría nada a aquilo que o propio poeta definiu como “amor a través dun soño”. A ciencia está ben para coñecer a realidade que a ignorancia nos oculta, pero non ten sentido que pretenda destruír o misterio. Sería como roubarlle o pan a un neno pobre.
Esta columna publicouse orixinalmente o 2 de novembro de 1998.