Hai catro meses ou algo así, nunha fermosa casa de campo, en Inglaterra, unha das persoas que vivía na planta baixa espertou sobresaltada pola noite, xa cando empezaba a clarexar o día, ao escoitar algo parecido ao berro dun paxaro descoñecido. Nese momento, na parte de arriba da mansión entregaba a alma unha muller xa velliña, case cega, periodista excelente e persoa complicada: Martha Gellhorn.
Dela escribiu Ernest Hemingway, que foi o seu home durante algúns anos, que tiña o pelo loiro como un trigal, aínda que tamén lle dixo nunha ocasión: “A ti gústache a Humanidade, Martha, pero a túa desgraza é que non soportas a xente”. Era certo. Martha Gellhorn pasou a vida pelexando con todo o mundo: cos amigos, cos editores, cos políticos, coas mulleres… Tiña un carácter endiañado, que ás veces a levaba a montar escándalos enormes por cousas aparentemente insignificantes ou que a conducían ao xulgado como denunciante dos seus mellores amigos por culpa de calquera miudeza, incluso unha simple palabra.
A Hemingway cortoulle os peores traxes que se lle poden cortar a ninguén. Dixo del que era un mentirán, que facía o amor por necesidade, como quen toma unhas vitaminas, que estaba sempre calado e que a súa paixón polas mulleres non pasaba de simple aparencia: diante delas estaba asustado. Cando morreu o escritor, alguén lle preguntou a ela que sentía. Respondeu: “Nada”. Dixo empre que lamentaba telo coñecido e ter casado con el. Con todo, admirábao como escritor. Como lle pasa a tanta xente. Supoño que sucederá igual coa propia Martha Gellhorn, ese demo rabudo, ese toporroutou, esa furia que escribía reportaxes como Deus.
Esta columna publicouse orixinalmente o 4 de xullo de 1998.