Nun coloquio recente de escritores, un ilustre colega madrileño e amigo dixo que España era un país mediocre, e que José Luís de Vilallonga, aburrido e canso, decidira marcharse para sempre. Ao meu lado alguén comentou que de boa gana interrumpiría ao conferenciante para dicirlle que entón él, é dicir, o interpelante, xa tiña motivos para quedarse, pero que non o faría ata o final porque quería escoitar o resto do discurso e coñecer as razóns en que se baseaba un diagnóstico dramático, capaz de inducir a algúns cidadáns de postín a exilarse a outros países máis divertidos.
A verdade é que se trataba dun discurso circular. O círculo, do que por suposto non parecía ser consciente o seu autor, funcionaba máis ou menos da seguinte maneira. España é mediocre porque os seus habitantes tamén o son, polo cal nunca poderá deixar de ser un país mediocre na medida en que os mediocres serán incapaces de producir máis que mediocridade. Naturalmente, o discurso só se salvaba por un lado, xusto polo único que rompía o círculo e se abría unha porta á esperanza: o que é consciente da mediocridade xa non é un mediocre; por aí, e só por esa fenda, pode entrar a redención.
A verdade é que a mediocridade non merece a consideración negativa que ten para tantas persoas. Despois de todo non se trata de outra cousa que unha manifestación exacerbada de falta de fervor. Nun país como este, onde cada vez que a xente se entusiasma mira para a cabeza do veciño como se fose un balón, a un danlle ganas de reivindicar a mediocridade e o aburrimento como unha forma superior de cultura propia de adultos. Mentres nos sigamos aburrindo tranquilamente, estaremos a salvo da alegría ruidosa de quen non entenden a vida se nela hai grandes doses de acontecementos.
Esta columna publicouse orixinalmente o 30 de outubro de 1991.