Hai uns días, mentres vía na televisión un programa sobre a caída do muro de Berlín, recordaba as veces que estiven naquela cidade, coa barreira de cemento xa construída e tamén, anos máis tarde, con ela derrubada. Nunha das primeiras visitas, residín nunha casa que estaba na raia divisoria, de maneira que desde o meu cuarto, situado nun quinto piso, nada máis abrir a fiestra polas mañás, o primeiro que vía eran os militares e os cans da parte Leste, patrullando entre alambradas, no límite mesmo dunha terra lisa e arada, que eu supuña, despois souben que con razón, sementada de minas. Un día collín un tomavistas e púxenme a filmar, pero pouco tempo, porque deseguida, desde o outro lado, un policía fíxome xestos ameazantes.
Unha noite, sen saber como, acabei ceando cuns amigos na casa dunha parella alemá. No transcurso daquela velada, decateime de que o noso anfitrión estaba conmemorando, moi melancólico, a data na que fora botado a pique o Bismarck, o barco no que el servira durante a Segunda Guerra Mundial. Preferín non preguntar, máis que nada porque temía atoparme con que fora nazi.
Por outra parte, a imaxe que me chegaba daquel home, a traveso da conversa, non era a dun criminal ou dun canalla, senón a dunha persoa que vive unha traxedia. Había días que non sabía nada da súa nai, unha señora maior que residía do outro lado do muro e coa que se comunicaba por medio dos sinais que se facían polas tardes cun espello. Levaba tempo sen obter resposta. Despois de cear saímos a pasear por Berlín e aquel señor seguía cada vez máis triste, pois as copas que bebía lle ían incrementado o sentimento da súa desgraza. Cando nos despedimos, díxome: “Cambiaría o Bismarck pola miña nai”.
Esta columna publicouse orixinalmente o 12 de novembro de 1999.