Teño un amigo profesor na universidade de Wisconsin que de vez en cando lles gasta bromas aos alumnos americanos. Por exemplo, entra na aula, abre o periódico e finxe ler un suceso catastrófico, con moitos mortos e algún horroor adicional. Cando xa ten captada a atención dos rapaces, introduce o factor que máis l le interesa, un disparate xeográfico: por exemplo, o accidente tivo lugar na fronteira entre Francia e Rumanía. Resulta raro que ningún dos alumnos demostre ningún tipo de sorpresa ou intente corrixir ao profesor. A inmensa maioría ignoran que os dous países citados non son fronteirizos.
A ignorancia xeográfica doa alumnos americanos é xa proverbial en España, onde se cita sempre como exemplo rotundo da incultura dos habitantes daquel país. De poucas cousas se seinte máis orgulloso o antiamericano español que desta verdade absoluta, tantas veces comprobada, da que cada un coñece varios exemplos incuestionables, que uiliza cada vez que ten que demostrar o que xa está demostrado antes de empezar calquera argumentación: que se trata dun país de bárbaros.
Barbaridade por barbaridade, non me parece menor a que comporbou un amigo meu a quen lle comentei as bromas do citado profesor de Wisconsin. O meu amigo repetiu a experiencia en varios cursos de alumnos españoles universitarios, pero cunha lixeira variante: en vez e situar a catástrofe na fronteira entre Francia e Rumanía, fíxoo no límite que separa a Almería de Málaga. O resultado foi similar. De onde se tiran algunhas conclusións. Primeira, que a ognorancia xeográfica está máis estendida do que parece. Segunda, que en cuestión de carencias culturais os españois non debiamos dicir nada dos americanos.
Esta columna publicouse orixinalmente o 27 de outubro de 1991.