Nun curso que pasei en Bilbao, alá polo ano 1969, un día escoitei dicir nun bar, en relación cun atentado que aquela mesma mañá causara a morte dun garda civil, que o morto algo tería feito para merecer aquel castigo. O outro día, con motivo da masacre que os terroristas vascos ocasionaron en Madrid, unha señora maior, ao ver tirada no chan unha nena de oito anos, ferida e mutilada pola explosión, fixo un comentario parecido, aínda que moralmente oposto ao anterior, para resaltar a inocencia evidente da pobre criatura.
Quen teña lido A peste de Albert Camus recordará unha escena moi semellante. O cura Paneloux defende nos seus sermóns a teoría de que a peste que afecta á cidade é un castigo que Deus mandou polos pecados cometidos. O doutor Rieux, agnóstico e humanista, despois de loitar inutilmente para salvarlle a vida a un neno de poucos anos, dille ao sacerdote: “Padre, polo menos este era inocente”.
Resulta comprensible que, igual que este médico, calquera de nós pretenda expresar o horror que sente destacando a inocencia dunha neniña de oito anos que cae vítima casual da metralla. Penso, non obstante, que parece máis certo e máis xusto dicir que todas as vítimas eran inocentes, o mesmo os adultos que os pequenos, e que todos os demais cidadáns, que padecemos este ataque contra a nosa dignidade humana, somos inocentes tamén. Os únicos culpables son os que poñen as bombas e os seus cómplices.
Esta columna publicouse orixinalmente o 23 de xuño de 1993.