Na casa de Beiro, cando eu era neno, había un can que se chamaba Café. Matouno o meu pai dun tiro, de noite, desde a ventá do salón do piano, porque un tío meu o induciu a pensar que se trataba do lobo. Nunca souben se botarlle a culpa ó medo do meu tío ou á falta de vista do meu pai. Porque o tal Café, máis que unha fera corrupia, era un bicho escurrido e triste, con cara de alma en pena, medio apalominado. Tiña ademais o costume de ouvear polas noites, cousa que a min me puña nervioso, pois naquela época, como eu era inocente, cría o que contaba os paisanos, é dicir, que aquel can ventaba a morte e a anunciaba.
O peor de todo, sen embargo, non era eso, senón que se trataba dun can abusón e ridículo. Digo esto porque nunha casa veciña vivía un compañeiro seu, máis pequeno aínda, ó cal humillaba. O procedemento, o clásico: íalle mexar na porta dúas ou tres veces ó día, como anunciándolle que alí mandaba el, cousa que ó outro o alporizaba.
Acordeime do Café e da súa prepotencia miserable, como de piollo contra pulga, onte pola tarde, mentres paseaba eu só polo bosque, distraéndome e pensando. Pouco antes, despois de xantar, estivera lendo no periódico unha noticia cómica, esa de que os membros da orde de Orange, en Irlanda, reclaman o exercicio do dereito a desfilar polo medio dos barrios dos católicos para celebrar as pallizas que lles pegaron no pasado. Igualiño que o can Café de Beiro que non podía pasar sen humillarlle a parede ó veciño. A humanidade ten eso de raro, que o mesmo dá xente fantástica, capaz de crear maravillas, que individuos simples, felices por mexar no territorio dos veciños.
Esta columna publicouse orixinalmente o 18 de febreiro de 2000.