Cando por primeira vez na miña vida lle oín falar mal de Rousseau a un profesor de relixión, na miña alma de neno inocente produciuse unha pequena rachadura íntima: o autor do Émile era un dos ídolos do meu pai. Como o heroe dunha traxedia grega, durante algún tempo non sabía ben a quen obedecer, se a voz de Deus que se dirixía a min tronando pola boca acusadora dun dos seus discípulos, ou a voz querida do sangue, oída tantas veces na casa cando escoitaba ponderar a sabedoría pedagóxica do sabio xenebrino.
Ao final convertinme nun traidor. Un par de libros, lidos co espírito temeroso de quen sospeita que está a punto de cometer un sacrilexio, acabaron aclarándome o dilema: Rousseau era un golfo. Confeso que o sentín primeiro polo meu pai, a quen máis tarde lle aclarei as circunstancias da miña deslealdade, pero tamén por ter que darlle a razón a aquel cura bruto que me puxera no camiño da verdade.
Acórdome de todo isto porque unha das acusacións que se lle fixeron sempre a Rousseau foi a de ter abandonado os seus fillos, cinco en total, no poder da inclusa. Unha pequena contradición na vida de alguén que aspiraba a dar normas superiores e seguras para unha mellor educación da humanidade. Ao lado disto, que o presidente Clinton, tan partidario do ensino público na campaña electoral, decida agora mandar a súa filla a un colexio privado, parece un pecado pequeno. Tampouco se trata de meter a nena nun reformatorio.
Esta columna publicouse orixinalmente o 14 de xaneiro de 1993.